Bir süredir genellikle yetişkinlerde görülen ishal vakalarının hızla artmasının altında yatan sebepler merak konusu oldu. Çoğunlukla virüs kaynaklı olduğu bilinen bu sorunu hafife almamak gerektiğini belirten Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Özlem Özer Çakır, konuyla ilgili şu bilgileri paylaştı:
Doç. Dr. Özlem Özer Çakır
HANGİ ŞİKAYETLERE YOL AÇAR?
Son zamanlarda acil servislerde çok sık bulantı, kusma, karında şiddetli krampların eşlik ettiği ishal şikayetleri olan hastaların başvurduğu görülüyor. Bunun en sık nedeni; bakteriler ve virüslerden kaynaklanan enfeksiyonlardır. Son zamanlarda bu şikayetlerin artmasının en önemli nedeni ise hijyen kurallarına dikkat edilmeden hazırlanan ve hava sıcaklıklarının yüksek seyrettiği bugünlerde uygun şartlarda muhafaza edilmeyen gıdalardır. Dolayısıyla mikropların çoğalmasına bağlı olarak ishal salgınlarında artış görülmektedir.
BELİRTİLER NE ZAMAN BAŞLAR?
Besin zehirlenmesi durumunda, gıda tüketildikten en geç 24-48 saat içinde belirtiler ortaya çıkmaktadır. Bazı durumlarda daha erken de görülmektedir. Özellikle hasta, şüpheli gıdayı yedikten sonra, 3-12 saat içerisinde bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı, karında kramp, soğuk terleme, halsizlik ve yorgunluktur gibi belirtilerle karşı karşıya kalabilmektedir.
NORMAL İSHALDEN FARKLI
Son günlerde görülen ishalin dirençli bir ishal olduğu görülmektedir. İshal evde alınabilecek hafif beslenme ve bol su içme gibi basit kurallara uyulduğu takdirde geçebilecekken, yaşanan dirençli vakalarda karın ağrısının daha şiddetli olduğu görülmektedir. Bu yüzden hastalar sıklıkla acile başvurmaktadır.
Bu gıdalar tehlikeli olabilir
İshale sebep olan besinler; sıklıkla yumurta, mayonez, yoğurt, süt ve süt ürünleri, tavuk, balık ve diğer deniz ürünleridir. Bunlar hijyen koşullarda hazırlanıp, uygun koşullarda muhafaza edilmediklerinde zehirlemelere yol açan besinlerdendir. Bunun dışında dışarıda yıkanmadan yapılmış olan salata gibi benzeri ürünlerin tüketilmesi ile de bu mikropların vücuda alınması mümkündür.
Besinleri saklarken 2 saat kuralına uyulmalı
Mikropların bulaşmasına sebep olabilecek türdeki besinleri buzdolabı dışında 2 saatten uzun tutmamak gerekir. Buzdolabının hem dondurucu hem buzdolabı kısmının ısısı uygun derecede olmalıdır. Pişirilmiş gıdaların da 2 saatten daha fazla buzdolabı dışında tutulmaması gerekir. Gıdalar taze pişirilmiş şekilde yenmelidir. Pişmenin ardından, 24 saatten daha uzun süre geçtiyse bu gıdaların tüketilmesi sakıncalıdır. Çünkü bu durumda mikropların üreme miktarı artmaktadır.
5 günden uzun sürerse dikkat!
İshal geçmiyorsa, şiddetli devam ediyorsa, 5 günden uzun sürüyorsa mutlaka araştırılması gerekir. Vakalarda kişilerin kan değerlerine bakıldığında altında başka hastalıkların ortaya çıktığı görülebilir. Bağışıklık sistemi kaynaklı hastalıklar ve iltihaplı hastalıklar ortaya çıkabilir.
Nasıl tedavi edilir?
Hastalığın altında yatan neden araştırılmalı. Sebebi, gıda zehirlenmesi ise kişiye ilaç tedavisiyle beslenme düzenlenmesi yapılır.Hastanın bağırsak mukozasına hasar veren bir durum varsa kişiye antibiyotik tedavisi verilir. Bu ayrımı yapmak önemlidir. Kişiye antibiyotik verilip verilmeyeceği iyi değerlendirilmelidir. Antibiyotik tedavisine ihtiyacı var ise ve bu tedaviyi almıyorsa bu durum kronikleşebilir. Kişide uzamış ishaller, tekrarlayan ishaller görülebilir.
Korunma yolları
– Hijyenik şartlarda üretilip, hazırlandığından emin olunan gıdalar tüketilmeli.
– Besin saklama koşullarının en uygun şekilde yapıldığı ortamlar tercih edilmeli.
– Her zaman taze pişirilmiş besinler tüketilmeli.
– Buzdolabının dışında 2 saatten fazla bekletilen gıdalar tüketilmemeli.
– Günlük hayatta ve yemek hazırlarken el hijyen temizliğine önem verilmeli.
– Dondurucudan çıkarılan gıdalar dışarıda değil buzdolabında çözdürülmeli.
